Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesiyle birlikte Karadeniz’deki tahıl ihracatının bu durumdan etkilenmesi, küresel bir gıda krizini tetiklemek anlamına geliyordu. Bu durum dış basında Türkiye’nin bu bağlamda Rusya-Ukrayna antlaşmasındaki arabuluculuk konumuna dikkat çekmeye başladı.
Rusya’nın anlaşmayı yalnızca 2 ay kadar uzatacağını belirtmesinden sonra Birleşmiş Milletler geçtiğimiz günlerde Türkiye ve Ukrayna’ya destek vermiş, Ukrayna’nın Karadeniz’deki birkaç limanından güvenli tahıl ihracatına izin veren anlaşmanın 4 aya çıkarılması hususunda bir çağrıda bulunmuştu. Anlaşma bu hafta sonu sona erecek. Temmuz ayında, Birleşmiş Milletler ve Türkiye’nin arabuluculuğunu yaptığı Rusya-Ukrayna olası bir gıda krizine karşı yapılan bu antlaşma, Kasım ayında tekrar görüşülerek yenilenmişti.
Türkiye hafta içi anlaşmayı 60 günden 120 güne çıkarmak amacıyla müzakerelere devam edeceğini belirtti. Ukrayna'da aynı şekilde anlaşmanın 120 gün süreyle yenilenmesi gerektiğini açıkladı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Maria Zakharova geçtiğimiz günlerde gazetecilerin Dujarric’in sözleri hakkında değerlendirme yapması istendiğinde “Anlaşma 60 gün uzatılıyor.” şeklinde bir açıklama yapmıştı. Zakharova, anlaşmanın süresiyle ilgili Rusya ve BM’nin açıklamalarındaki farkla ilgili olarak ise “(BM’nin) beceriksizliğinin bir göstergesi olabilir” şeklinde konuşmasına devam etti.
Üst düzey BM ve Rus yetkililer, tahıl anlaşmasını uzatmak adına hafta başı Cenevre’de bir araya geldi.
Rusya’yı, Ukrayna’nın geçtiğimiz yıl Karadeniz’deki tahıl ihracatı için tekrar başlaması adına izin vermeye ikna etmek ve yardımcı olmak için üç yıllık bir anlaşma imzalandı ve bu anlaşmada Birleşmiş Milletler, Rusya’nın gıda ve gübre ihracatını kolaylaştırmaya yardım etmeyi kabul etti.
Batılı güçler, Ukrayna’yı işgali sebebiyle Rusya’ya sert yaptırımlarda bulundu. Moskova, gıda ve gübre ihracatına herhangi bir yaptırım uygulanmazken, ödemeler, lojistik ve sigorta sektörlerindeki kısıtlamaların bu tür sevkiyatlara engel olduğunu açıklıyor.
Dujarric son olarak yaptığı açıklamasında, “Önemli ilerleme kaydedildi, ancak özellikle ödeme sistemleriyle ilgili olarak bazı engellerin devam ettiği doğru. Bu engelleri aşma çabalarımız hız kesmeden devam edecek.”
Birleşmiş Milletler’e göre, Ukrayna şimdiye kadar anlaşma kapsamında yaklaşık 25 milyon ton mısır ve buğday ihraç etti. Sevkiyatlar için en önemli varış noktaları Çin, İtalya, İspanya, Türkiye ve Hollanda oldu.
Rusya’nın 2 aylık uzatma önerisi sorulduğunda, Moskova’nın stratejik ortağı olan Çin, anlaşmanın dengeli ve kapsamlı bir şekilde uygulanması çağrısında bulunarak taraflarla iletişimin güçlü şekilde küresel gıda güvenliğini artırmak istediğini vurguladı.
