İştigal alanına giren ürünlerin büyük kısmını fındık ve çayın teşkil ettiği Trabzon Ticaret Borsası, geride bıraktığı 96 yıllık süreçte özellikle fındığın üretiminden tüketimine kadar olan aşamalarda birçok projeli çalışmalara öncülük yaptı. Türkiye’ye örnek olan fındıkta verim ve kaliteyi arttırmak için 2003 yılında harekete geçen borsada çayın yanı sıra hayvansal ürünler ve çeşitli gıda maddeleri de tescil ediliyor. TTB Yönetim Kurulu Başkanı Eyyüp Ergan, borsa olarak kendi alanlarında yer alan ürünlerle ilgili çalışmalara öncelik verdiklerini belirterek, birçok önemli projeye imza attıklarını ifade etti. Ergan, özellikle Fındıkta Verim ve Kaliteyi Arttırma Projesi ile Çok Amaçlı Karadeniz Toplantılarının bölge kadar ülke olarak da önem arz ettiğine, üretim öncelikli farkındalık yaratan alanlara ağırlık verildiğine vurgu yaptı. Borsanın kuruluş süreci çalışmaları Tarihi İpekyolu güzergahı üzerinde bulunan Trabzon’da, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde başlatılmıştı. Bu konuda Dahiliye Nezareti tarafından 16 Haziran 1909 tarihinde, Trabzon Vilayetine gönderilen yazıda İzmir’de kurulu olan Ticaret ve Zahire Borsası’ndan nizamname örnek olarak alınarak çalışmanın başlatılması istenmişti. Ama Osmanlı’yı “hasta adam” yerine koyarak, yatakta sandıkları bir milleti devleti ile birlikte tarihten silmek isteyenlerin “Birinci Dünya Savaşı” adı verdikleri Türk Milleti’ne de olan saldırılar başlayınca, asrın dehası Mustafa Kemal’in önderliğinde önce savunma, sonra da Türkiye Cumhuriyeti’ni teşkil eyleme adına Kurtuluş Savaşı mücadelesine girişildi. Savaş meydanlarında askeri zaferleri kazanırken yıllar değil asırlar sonrasını düşünen, tahmin eden, asrın dehası Mustafa Kemal’in; “Siyasî, askerî zaferler ne kadar büyük olursa olsun, ekonomik zaferlerle taçlandırılmazlarsa kazanılacak başarılar yaşayamaz ve sürekli olamaz” diyerek ifade ettiği gerçek çerçevesinde 3 Haziran 1926 tarihinde Trabzon’da Ticaret ve Zahire Borsası’nın kurulması ile nihayete erildi. 9 kişiden oluşan Kurucular Heyeti’nde yer alan zamanın Ticaret Müdürü Şakir Bey’in açış konuşmasındaki; “Borsamızı şimdilik memleketimizin ihraç emtiasını teşkil eden fındık, tütün, fasulye, yumurta, buğday, mısır alım satımı ile iştigal edecektir” şeklindeki sözleri Trabzon’un dünyanın bir numarası olduğumuz fındıkta bugün Trabzon Ticaret Borsası’nın nereden ve hangi hedeften geldiğini de ortaya koymaktadır. 1960’lı yıllarda bugün Ürün Borsacılığı olarak adlandırılan sistemin salon satış yöntemi ile Trabzon Ticaret Borsası’nda uzun bir süre uygulandığını da kayıt altına almak gerekir. Bugün başta fındık ve 1995’den itibaren de tescil edilmeye başlanan yaş çay yaprağı ile çeşitli gıda maddeleri dahil olmak üzere 5 ayrı grupta borsalama işlemleri yapılmaktadır. Özellikle ve öncelikle 1980’li yıllarda Dünya ticaretinin yüzde 80-90’ını elimizde bulundurduğumuz, ancak son yıllarda bunun yüzde 70’in altına inmesini de önleyemediğimiz fındıkta, verim ve kaliteyi arttırarak tekrar eski yüksek orana çıkmak için gösterilen çabalara Trabzon Ticaret Borsası önderlik edip, örnek olmuştur. Bugün Türkiye’de sektörde resmi ve özel kuruluşlar, Borsalar, Ziraat Odaları, Tarım Müdürlükleri, İhracatçılar verim ve kaliteyi arttırarak son 10 yılın ortalaması ile 700 bin ton civarında olan üretimimizi 1 milyon, hatta 1,5 milyon tonun üzerine çıkarmanın çabası içindedirler. Bu da 700 bin ton kabukluya tekabül eden 350 bin tonluk iç fındık ihracatımızın 500 bin tonları aşması, 2-3 milyar dolar civarındaki döviz girdisinin de 5-6 milyar dolara yükselmesine öncülük etmek demektir.