SGK Trabzon il Müdürü Erdem Akbay, ekibiyle birlikte bugün basın toplantısı düzenledi. Trabzon Basınının yoğun ilgi gösterdiği toplantıda Akbay, kayıt dışı istihdam konusuna açıklık getirdi. Sosyal Güvenlik Kurumunun amacını tanımlayan Akbay, ardından herkesin sosyal güvenlik hakkına sahip olduğunu ifade etti. Kayıt Dışı istihdamla ilgili konuşan Akbay, “Çalışanların sosyal güvenlik sistemine dahil olmaları hak ve yükümlülüktür. Çalışmaya başlayan herkes kanunen sosyal güvenlik sistemine dahil olmak zorundadır. Sosyal güvenliğin bu derece önemli olmasına rağmen maalesef vatandaşlarımızın bir kısmının sosyal güvencesi bulunmamaktadır. Bu kayıt dışı istihdam olgusudur. Kayıt dışı istihdam nedir? Çalışan kişilerin çalışma günlerinin ve kazançlarının SGK’ya hiç bildirilmemesi ya da eksik bildirilmesi olarak adlandırılmaktadır. Kayıt dışı istihdama neden olan bir çok etkende, çalışanların hakları noktasında yeterince bilinç sahibi olmamalarıdır. Rehberliği esas alan yöntemle istihdamı teşvik ediyoruz. Çalışan kişinin sigortasız çalıştığı tespit edildiğinde yaptırım uygulanıyor” dedi. TÜRKİYE’DE KAYIT DIŞI YÜZDE 33’LERE DÜŞTÜ Kayıt dışının işçiler ve işverenlere olumsuz etkilerini sıralayan Akbay, “Bir işçiyi sigortasız çalıştırdığı tespit edilen işverene ortalama 10 bin 250 lira ceza uygulanıyor. Kayıt dışı istihdamın devlet yapısı ve kamu yönetimi açısından etkileri vardır. Prim ve vergi kaybına neden olmaktadır” dedi. Akbay, sözlerine şu şekilde devam etti: “2002 yılında yüzde 52’lerde olan kayıt dışılık bugün yüzde 33’lere inmiş durumdadır. Sigortasız işçi çalıştırmanın en büyük sebeplerinden biri vergi ve sigorta prim maliyetleri. Bu noktada bazı teşvikler sunmaktayız. Kurumumuzun uzun yıllardır mücadele ettiği kayıt dışılardan bir tanesi çalışanların ede ettiği kazançlarını kurumlarına eksik bildirilmesi. Engellemek için kurum olarak meslek kodu uygulamasını hayata geçirdik. 5 ve üstü işçi çalıştıran iş yerlerinin sigortalılara ödedikleri maaşları banka aracılığı ile ödemelerini zorunlu hale getirdik” DOĞU KARADENİZ TÜRKİYE ORTALAMASININ ÜZERİNDE Trabzon’un Kayıt Dışında durumunun nasıl olduğu sorusuna Akbay, Trabzon değil bölgesel olarak verilerin bulunduğunu aktardı. Akbay, “Kayıt dışılık Türkiye genelinde yüzde 33.. Doğu Karadeniz Bölge olarak değerlendirildi. Doğu Karadeniz Türkiye ortalamasının üzerinde. Bunun sebebi. Tarım sektörünün işlevsel olması. Sanayi ve diğer sektörlerin daha az olması. Kayıt dışı birden fazla unsurla bağdaşık gidiyor. Emekli olan kişiler bir şekilde aylık alan kişiler, kayıt dışı istihdama yönelmeleri daha fazladır. Ama daha ziyade sektör ve eğitimle alakalı. Sanayi sektörü, eğitim sektörü, burada kayıt dışı düşüktür. Tarım ve balık gibi sektörlerde kayıt dışılık daha fazladır” dedi. Afgan ya da Suriyeli diğer har hangi bir ülke vatandaşı ayrım söz konusu değil. Çalışma iznine tabi olarak çalışmaları mümkündür. Türkiye’de yabancı işçi olarak çalışan en büyük ülke vatandaşı Afgan diyebiliriz. Suriye’den sonra. Suriye’lilere göre daha aktif çalışmaktadır. Kayıt dışı ile ilgili en çok karşılaştığımız Afganlar diyebiliriz. YILLIK ORTALAMA 2 BİN DENETİM YAPILIYOR Trabzon 19 denetmenimiz var. 19 denetmenle denetim yapıyoruz. Bir kısmı şikayetle, ir kısmı kurumsal olarak yaptığımız denetimlerdir. Gidildiğinde fiili durum tespiti yapılır. Eğer şikayet varsa şikayetçi kişinin orada çalışıp çalışmadığı, o iş yerinde başkaca sigortalı veya sigortasız çalışıp çalışmadığı tespiti yapılır. Sigortalıların, işveren veya vekilin tutanak tutulur. Ortalama denetim sayılarımız aynı gitmez. Bazen sektörel bazda, bazen iş yeri denetleriz. Her denetim eşit sürmez. 3 4 ay süren denetimlerimizde olur 1 iki gün denetim olur. Yıllık ortalama 2 bin civarında denetim yapıyoruz” dedi.