Kazakistan'da akaryakıt fiyatlarına zam yapılmasından hemen sonrasında ülke genelinde protestolar kendini göstermeye başladı. Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, hükümeti görevden almasının yanı sıra ülkede olağanüstü hâl ilan etti. Sonrasında ise Tokayev, Alikhan Smailov'u geçici başbakan olarak atadığını belirtti.
Akaryakıt fiyatlarına neredeyse %50 oranında zam yapılmasıyla birlikte ülkenin Zhanaozen şehrindeki protestolar başlamış; Tokayev göstericilere sakinlik çağrısı yapmıştı. Daha sonra zam oranı yarı yarıya düşürülmüştü fakat eyleme katılanlar hükümetin istifa etmesini istemişti.
Olaylarla ilgili medyaya ve haber merkezlerine verilen bilgiye göre polisin, gösteri yapanlar üzerinde kişiyi sersem hale getiren el bombası ve göz yaşartıcı gaz kullandığı bilgisi verildi. Protestolar başladıktan kısa bir süre sonra internetin kesintiye uğradığı ve iletişim uygulamalarının engellendiği belirtildi. Zakon haber sitesine göre, Almatı'da sopa ve demir çubuk taşıyan bir grup belediye başkanının ofisine girmişti. Tokayev, hükümet binasına yapılan saldırıların yasa dışı olduğuna yönelik bazı açıklamalar yaptı. Cumhurbaşkanlığı önünde eylemler sürerken savcılık binasında da yangın çıktığı belirtildi. Gösteriye katılanlara “radikal” olduklarına dair suçlamalar yapan Kanat Taimerdenov, protestoya katılanların iş yerlerini yağmalayıp yüzlerce sivile saldırdığını açıkladı. Bunların yanı sıra Almatı'da protestolarda neredeyse 50 kişinin hastaneye başvurmak zorunda kaldığını ve birçok polis ve sivilin yoğun bakımda tedavi gördüğünü bildirdi. Gösterileri bastırmak için ordunun devreye girdiği, protestolar başladığından bu yana 200'den fazla insanın tutuklandığı aktarıldı. Göstericilerin havalimanını bastığı ve beş uçağı ele geçirdiği ileri sürüldü.
Tokayev, protestoculara "toplumun istikrarını ve birliğini baltalamak isteyen bireyler diyerek seslendi. Ülkenin "terörist grupların" saldırısına uğradığını belirten Tokayev, aralarında Rusya ve Belarus'un da bulunduğu Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü'nden ülkedeki yabancıların saldırılarını etkisiz hale getirmek için askerî yardım talebinde bulundu. Örgüt ise Tokayev'in çağrısına barış gücü olarak adlandırdıkları birliklerini göndereceklerine dair cevap verdi.
Hükümetin istifasına rağmen bakanların yeni bir kabine oluşturulana kadar görevlerinde kalacağı belirtildi. Tokayev; hükümete kişisel bir iflas kanunu hazırlaması ve kamu hizmetlerinin fiyatlarının dondurulmasını emretti. Bunun yanı sıra eyalet valilerine akaryakıt fiyatlarını eski hâline getirmeleri konusunda bazı uyarılarda bulundu.
Eleştirmenler, protestoların ekonomik nedenlerle başladığını fakat yetkililerin görevden alınması gerektiği bildirisi yapılmasıyla birlikte olayın politik bir eyleme dönüştüğü değerlendirmesini yapıyor. Yaklaşık 25 küsur yıldır ülkeyi yöneten Nazarbayev'in de ülke yönetimi üzerinde büyük etkisi olduğu düşünülüyor.
Bunların yanı sıra Nazarbayev'in Vladimir Putin'in desteğini aldığı belirtiliyor. Moskova, Sovyetler Birliği'nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan Kazakistan'ı kendi alanının bir parçası olarak gördüğü biliniyor. Kazakistan'daki protestolara katılanların bölgede sorun yaratabileceği yönünde görüşler de bulunuyor.
